Re: T.C İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük 1 Ders notları Mesaj gönderen musti1326 » Pzt Tem 23, 2012 3:39 am Çok teşekkürler.Allah razı olsun.Eğer türk edebiyatı 4 notları varsa elinizde paylaşırsanız sevinirim teşekkürler. İlkTürk Devletleri. #tarih #dersnotu #kpss #yks #ayt #türk. Mehmet Emin Soylu. 5 bin takipçi Bunun gibi daha fazlası Kpss ve Yks Ders Notları. KPSS Videoları. İlk Müslüman Türk Devletleri Video Konu Anlatımı. KPSS İlk Türk Müslüman Devletleri ve Müslüman Türk Devletleri tarihi Konu anlatımı Kenan İnan hocamız tarafından anlatılmıştır. Kendisine teşekkür ediyoruz. İlk Müslüman Türk Devleti, İlk Müslüman Türk Boyu, tarih konu anlatımı videoludur Pdf Ders Notları 16 Mart 2014 Pazar OTA ASYA’DAKİ Türk DEVLETLERİ VE TOPLULUKLARI · Ø Askere alma kararına tepki olarak ortaya çıkan ilk toplu NobelMütareke Döneminde Mahkûm Olmak - Cihat Tanış Nobel Akademi Yayınları 54,40 TL 9 taksit, ücretsiz kargo ve kapıda ödeme ile sitemizden satın alabilirsiniz. Fast Money. TARİH DERS NOTLARI İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ TÜRK İSLAM TARİHİ OSMANLI TARİHİ ve OSMANLI DEVLETİ KÜLTÜR ve MEDENİYET OSMANLI DEVLETİ YENİLEŞME VE DEMOKRATİKLEŞME HAREKETLERİ XX. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMİ KURTULUŞ SAVAŞI MUHABERELER VE ANTLAŞMALAR DÖNEMİ CUMHURİYET DÖNEMİ ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ I. SORULMASI MUHTEMEL 100 ALTIN TARİH HAP BİLGİ İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ - Orta Asya göçleri il Türkler dünyanın çeşitli yerlerine yayılmıştır. Bu yüzden Türk tarihini bir bütün olarak incelemek zordur. Bilinen ilk büyük Türk devleti Asya Hun Devleti ’dir. - Türkler tabiat koşullarına bağlı olarak göçebe bir hayat tarzı benimsemişlerdir. Çadırda yaşamışlar, yaylak ve kışlak hayatı sürdürmüşlerdir. Temel geçim kaynaklarını da hayvancılık oluşturmaktadır. - Çin’e karşı ilk üstünlük sağlayan Asya Hunları’ dır. - Türk-Çin ilişkilerinin çoğu kez savaş biçiminde olmasının en önemli nedeni İpek Yolu’na hakim olma düşüncesidir. - Türklerde ilk devlet ve ordu teşkilatlanması Asya Hun Devleti’nde görülür. Metehan Dönemi’nde onlu sistem - Hem Orta Asya’da hem de Avrupa’da devlet kuran Türk topluluğu Hunlar ve Avarlar ’dır. - Hunların Avrupa’ya yönelmeleri Avrupa toplum yapısında önemli değişikliklere yol açan Kavimler Göçü’ ne neden olmuştur. - Türk adıyla kurulan ilk Türk devleti Göktürkler’ dir. - Yerleşik hayata geçen ilk Türk devleti Uygurlar’ dır. -Türk boyları içerisinde en aktif ve belirleyici boy Oğuzlar’ dır. İlk Türk topluluğu İskitler’ - Müslümanlığı benimseyen ilk Türk topluluğu Karluklar’ dır. - Museviliği benimseyen ilk Türk topluluğu Hazarlar’ dır. İstanbul’u kuşatan ilk Türk topluluğu Avarlar’dır. - Türklerde ülke hanedanın ortak malıdır. Bu durum Türk devletlerinin siyasi yaşam sürelerinin kısa olmasına çok sayıda devletin kurulmasına, iç isyanların çıkmasına yol açmıştır. - Devlet yönetiminde, hükümdara hükümdarlık yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine inanmışlar, bu inanışı “kut” sözü ile ifade etmişlerdir. - Kurultay Meclisinin varlığı askeri - demokratik idare tarzının benimsendiğine bir kanıttır. - Kurultay’da alınan kararların kağanın onayına bağlı olması kurultayın danışma organı olduğuna kanıttır. - Ulusçu devlet anlayışının varlığı, o ulusun milli benliğini koruması, kendi diline ve yazısına sahip olmasıyla ilgilidir. - Türklerde geniş topraklara sahip aristokrasinin görülmeyişinin neden ekonominin tarımdan çok hayvancılığa bağlı olması ve toprak mülkiyetinin devlete ait olmasıdır. - Genel olarak yarı göçebe yaşam biçimini benimseyen Türk topluluklarında kalıcı mimarı eserlere ve şehir kültürüne rastlanmaz. - Uygurlar Dönemi’nde yerleşik hayata geçilmesiyle birlikte kalıcı eserler verilmeye başlanmış, sulama kanalları, evler, saray ve tapınaklar yapılmıştır. - Türklerin ilk ulusal dini Şamanizm’ dir. En yaygın inanış ise Gök Tanrı inanışıdır. - Türklerin diğer inandığı dinler Maniheizm, Budizm, Musevilik, Hristiyanlık ve İslamiyet’tir. - Eski Türklerde yazılı hukuk kuralları yoktu, gelenek ve göreneklerinden oluşan yazısız kurallarına töre denilirdi. - Türklerin kullandığı alfabeler Göktürk, Uygur, Sogd, Manihey, Brahmi, Çin, Tibet, Kiril, Arap ve Latin alfabeleridir. - Türklere ait destanlar; Hunların Oğuz Kağan, Göktürklerin Ergenekon ve Bozkurt, Uygurların Türeyiş ve Göç, Kırgızların Manas ve İskitlerin Alp Er Tunga ve Şu destanlarıdır. - Türk dilinin ve tarihinin en eski yazılı örnekleri Kutluk Devleti’ne II. Göktürk ait Orhun Abideleri’ dir. - Türklere ait ilk takvim On İki Hayvanlı Türk Takvimi’ dir. Astronomi ile ilgilendiklerinin kanıtıdır. - Eski Türklerde demir eşyalar, altın takılar, ahşap süsleme, gümüş kakmacılık, halı, kilim, resim, heykel , fresk, duvar resimleri, portre sanatı gelişmiştir. - Uygur Döneminde Mani dininin etkisiyle Minyatür ve Çinicilik sanatında ilerleme sağlanmıştır. TÜRK İSLAM TARİHİ - Türklerin İslamiyet’i benimseme sürecini başlatan önemli olay Talas Savaşı dır. Talas Savaşı ile Türk-Arap ilişkileri olumlu yönde seyretmiştir. -İslamiyeti kabul eden ilk Türk topluluğu Karluklar’ dır. - İlk Türk-İslam devleti İtil Bulgarlarıdır. - Orta Asya’da kurulan ilk Müslüman Türk devleti Karahanlılar’ dır. - Karahanlılar İslamiyet’i benimsemelerine rağmen dini terimlerin karşılığını Türkçe olarak vermeye özen göstermişlerdir. Böylece eski ve köklü kültürün mirasçısı olduklarını kanıtlamışlardır. -İslam kültürünü Hindistan’a taşıyan devlet Gazneliler’ dir. - Hicaz bölgesinde denetim kuran ilk Türk devleti Akşitler’ dir. - Mısır’da IX. Yüzyıldan XIX. Yüzyıla kadar siyasi varlık sürdüren devletler Tolunoğulları, Akşitler, Fatimiler, Eyyübiler, Memlukler ve Osmanlılar dır. - Şii Büveyhoğulları, Fatimiler ve Samanoğulları Türk devleti değildir - Nesa, Sarahs ve Dandanakan Savaşları sonunda Büyük Selçuklu Devleti kuruluş sürecini tamamlamış, Gazne Devleti çöküş sürecine girmiştir. - Türklerin Anadolu topraklarında Anadolu için Bizans’a karşı verdikleri ilk savaş Pasinler Savaşı’ dır. - Büyük Selçuklu Devleti ile Bizans arasında gerçekleşen Malazgirt Savaşı’ nın en önemli sonucu Anadolu’nun kapılarının tamamen Türklere açılmasıdır. - Büyük Selçuklularda, fethedilen toprağın fethedenin malı sayılması feodal beyliklerin ortaya çıkmasında belirleyici bir faktördür. - Malazgirt Savaşı’ndan sonra kurulan ilk Türk beyliklerinin Anadolu’nun Türkleşmesine büyük katkıları vardır. - Büyük Selçuklu Devleti’nin çöküş sürecine sokan en önemli savaş Karahitaylılarla yaptıkları Katvan Savaşı’dır. - Anadolu’da kurulan ilk feodal Türk beyliklerine son veren Anadolu Selçuklu Devleti’dir. Bu durum Selçuklular’da Anadolu Türk siyasal birliğini sağlama çabasının önemsendiğini gösterir. - Anadolu’da Bizans otoritesini büyük ölçüde sona erdiren, buna karşılık Selçuklu hakimiyetini perçinleyen en önemli olay Miryokefelan Savaşı’ dır. - Büyük Selçuklulardan farklı olarak Anadolu Selçukluları’nda donanma gücünü artmış, bu nedenle tersane yapımı önem kazanmıştır. - Anadolu Selçuklu Devleti’nin büyük bir imparatorluğuna dönüşmesini engelleyen en önemli etmen Haçlı Seferleri’ dir. - Anadolu Selçuklu Devleti’nin çöküş sürecine girmesine neden olan en önemli olay Kösedağ Savaşı’ dır. -XIII. Yüzyılda Anadolu’da Türkmen beyliklerinin ortaya çıkması Selçuklu otoritesi ve Moğol otoritesinin giderek azalmasına bağlıdır. - Moğol saldırılarını durduran ve Moğolları yenilgiye uğratan devlet Memluklu Devleti’ dir. -X. ve XIII. Yüzyıllar arasında kurulan Türk devletlerinde Orta Asya Türk devlet hukuku ve siyasi yapısı dışında İslami devlet hukuku ve yapısı da etkili olmuştur. - Devleti oluşturan unsurlar millet, ülke , hakimiyet ve teşkilattır. - Türk-İslam devletlerinde hükümdarların egemenlik belirtileri hutbe, sikke, tuğra, arma, unvan ve çetr gibi sembollerdir. -Selçuklularda şehzadelerin yönetim tecrübesi edinmeleri için sancak sistemi yürürlüğe sokulmuştur. -Selçuklu şehzadeleri melik bir eyalete gönderildiklerinde yaşları küçükse yaşlarına yönetimden anlayan deneyimli komutanlar atabeyler verilirdi. - Veraset sisteminde belirsizlik Orta Asya Türk devletleri gibi Selçuklu devletlerini de olumsuz yönde etkilemiş, sık sık taht kavgaları çıkmış, böylece devlet otoritesi zayıflamıştır. - Devlet işleri Büyük Divan’da Divan-ı Saltanat kurulunda görüşülüp karara bağlanmıştır. Büyük divanın dışında ona bağlı divanlar da bulunmaktadır. -Selçuklularda atabeyliğin lalalık, iktanın dirlik olarak Osmanlılarda varlığını sürdürmesi kurumsal olarak Türk devletlerinin birbirlerinden etkilendiklerini gösterir. - Anadolu Selçukluları uç sınır bölgelerinde güvenliği ve otoriteyi sürdürmesi için “yurtluk” uygulamasına yönelmişlerdir. - Kervansaray yapımının ağırlık kazanması ticaret hacmini genişletmek amacıyla doğrudan ilişkilidir. Selçukluların düşük gümrük tarifesi uygulamaları ticareti geliştirmeye yöneliktir. - Anadolu Selçuklularında zanaatkarlar arasında dayanışma olduğunun kanıtı Loncaların gruplara ayrılarak kendi yöneticilerini kendilerinin seçmesidir. - Anadolu Selçuklarında Gayrimüslimlere inanç özgürlüğü tanınması, hoşgörüye dayanan bir siyaset izlendiğine kanıttır. - Türklerde, eğitim medreselerde yapılmaktadır. Medreseler bugünün üniversiteleri niteliğindedir. En önemlisi Büyük Selçuklular döneminde vezir Nizamülmülk’ün Bağdat’ta açtığı Nizamiye Medresesi’ dir. - Türk – İslam devletlerinde saray ve orduda dil Türkçe, resmi yazışmalarında Farsça, medreselerde Arapça kullanılmıştır. Bu durum Türkçenin gelişimini yavaşlatmıştır. - Karahanlılar Döneminde edebi dil olarak Türkçe kullanılmış ve önemli eserler verilmiştir. Kaşgarlı Mahmut – Divan-ü Lügati’t Türk, Yusuf Has Hacip – Kutadgu Bilig, Edip Ahmet Atabetü’l Hakayık, Ahmet Yesevi – Divan-ı Hikmet gibi. - Divan-ü Lügati’t Türk , El-Muktedi Billah’a takdim edilmiştir. - Kutadgu Bilig, Uluğ Kara Buğra Han’a takdim edilmiştir. - Alp Er Tunga – Efrasiyab Firdevsi’nin Şehnamesi’ne konu olmuştur. - Türk – İslam uygarlığında resim ve heykel yapımının yasaklanması minyatür, oymacılık, kakmacılık gibi süsleme sanatlarının gelişmesine, hat sanatının öne çıkmasına neden olmuştur. - Moğolların parçalanmasıyla Altın Orda, İlhanlı, Çağatay ve Kubilay gibi devletler kurulmuştur. - Abbasilere son veren, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılış sürecine girmesinde etkili olan Moğol uzantısı devlet İlhanlılar’ dır. - Mısır’da kurulan Türk devletleri Tolunoğulları ilk, Akşitler, Eyyübiler ve Memlukler’dir - Saltuklular, Artuklular, Mengücekler, Danişmentler ve Çaka Beyliği Malazgirt Savaşı sonrasında kurulan ilk beyliklerdir. - Karamanoğulları kendilerini Anadolu Selçuklu Devleti’nin mirasçısı olarak gören, Türkçeyi resmi dil ilan eden ve Osmanlıyı en çok uğraştıran beyliktir. - Kendilerini Büyük Selçukluların mirasçısı olarak gören Türk – İslam devleti Hazermşahlar dır. İlk Türk – İslam devletlerinde hakimiyet kurulan coğrafi bölge sebebi ile donanma gelişmemiştir. OSMANLI TARİHİ ve OSMANLI DEVLETİ KÜLTÜR ve MEDENİYET - Sırpsındığı I. Çirmen , I. Kosava, Niğbolu , Varna ve II. Kosova Savaşları Kuruluş Dönemi’nde Haçlı İttifaklarına karşı yapılmış önemli savaşlardır - Anadolu Türk siyasi birliğini ilk kez büyük ölçüde Yıldırım Bayezit sağladı. - Ankara Savaşı’ndan sonra Osmanlı Devleti 11 yıl sürecek “Fetret Devri”ne girmiştir. - Şeyh Bedrettin İsyanı Çelebi Dönemi’ndedir . - Kanuni Dönemi’nde Fransızlara geniş kapitülasyonlar verilmiştir. - Avusturya, Kanuni Dönemi’nde Osmanlı ile imzalamış olduğu İstanbul Antlaşması’yla Osmanlının üstünlüğünü kabul etmiştir. - Kanuni Dönemi’nde imzalanan Amasya Antlaşması İran ile imzalanan ilk antlaşmadır. - Kanal Projeleri’ ni Süveyş, Don- Volga gibi. Sokullu Mehmet Paşa ortaya atmıştır. - II. Mehmet’in İstanbul’u fethiyle beraber Ortadoks dünyasının koruyuculuğu Osmanlıya geçmiştir. - II. Mehmet’in döktürdüğü büyük toplara şahi adı verilir. - Rumeli Hisarı’nı II. Mehmet yaptırmıştır. - Anadolu Hisarı’nın Yıldırım Bayezit yaptırmıştır. - Osmanlının Bizans ile yaptığı ilk savaş Koyunhisar Savaşı’ dır. - Osmanlıyı en çok uğraştıran beylik Karamanoğulları Beyliği’ dir. - Kanuni I. Süleyman Dönemi’nde Preveze Deniz Savaşı ile Akdeniz Türk gölü haline gelmiştir. - Yavuz I. Selim Dönemi’nde Mercidabık – Ridaniye Savaşları ile Memluklere son verilmiş ve halifelik Osmanlıya geçmiştir. - Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğulları Beyliği’ne son vererek Anadolu Türk siyasi birliğini tamamen sağlayan Osmanlı padişahı I. Selim’dir. -II. Bayezid Dönemi’nde Cem Sultan Olayı Osmanlının Batı’da pasif bir politika izlemesinde etkili olmuştur. -Fetret Devri’ne son veren padişah I. Mehmet tir. - Rumeli Beylerbeyliği’ni I. Murat kurmuştur. - Anadolu Beylerbeyliği’ni I. Bayezit kurmuştur. - Hint Deniz Sefeleri I. Süleyman Dönemi’nde gerçekleştirilmiştir. - Şahkulu Ayaklanması II. Bayezid Dönemi’ndedir. - Canberde Gazali, Ahmet Paşa, Baba Zünnun, Kalenderoğlu isyanları Kanuni Dönemi’nde yaşanmıştır. - Osmanlılar Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensuptur. - Osmanlı Devleti’nin merkeziyetçi yönetim sistemini benimsemiş olması siyasi varlığının uzun sürmesinde etkilidir. - Ferman, adaletname, hattıhümayun, kanunname ve berat padişahlar tarafından , fetva ise şeyhülislamlar tarafından yayımlanan belgelerdir. - Bizans valilerine tekfur, Eflak – Bogdan yöneticilerinin voyvoda, Mısır valilerine hidiv denir. - Osmanlı devleti teokratik devlettir. Padişahlar XVI. Yüzyılda halife unvanını taşımaya başlamışlardır. -I. Mehmet padişahın mutlak egemenliğini güçlendirmek amacıyla Kanunname-i Ali Osman adlı kanunla kardeş katlini yasal hale getirmiştir. - XVII. Yüzyılda I. Ahmet veraset sisteminde değişiklik yaparak ekber ve erşad büyük ve olgun uygulamasını getirmiştir. - Osmanlılarda, devlet işlerinin görüşülüp, tartışıldığı yer , bugünkü Bakanlar Kurulunun işlevlerine benzetilen Divanıhümayun’ dur. - Karar organı olmaktan çok, danışma organı niteliğindeki Daivanıhümayun’u II. Mahmut kaldırmıştır. - Divanıhümayun’da ilmiye din, hukuk, eğitim alanında görev yapanlar, seyfiye hem askeri hem de idari görev alan yöneticilere verilen ad ve kalemiye bürokrasi ve mali işlere bakan sınıf kesimleri temsil edilirdi. - Ulema sınıfının başı şeyhülislam dır. Ulema ilmiye adalet, eğitim, din alanlarında çalışanların oluşturduğu bir sınıftır. - Osmanlı Devleti’nde en büyük idare birimi eyalet tir. - Kazaları yöneten, aynı zamanda kazalarda adalet işlerine de bakan kadı dır. - Tanzimat Dönemi’ne kadar kadıların vermiş olduğu kararları gerektiğinde yeniden inceleyen ve düzelten kazasker dir. - Eyaletlerden alınacak olan verginin peşin olarak hazineye yatırılmasına iltizam, vergileri toplayan kişiye mültezim denir. - Osmanlı Devleti’nin toplum yapısının çok çeşitli etnik unsurlardan oluşması tek millet olgusunun gelişmesini engellemiştir. - Osmanlı Devleti’nde köylü, zanaatkar ve tüccarlar reayayönetilenler kategorisinde yer alırken seyfiye, ilmiye ve kalemiye sınıfı yönetenler kategorisinde yer almıştır. - Osmanlı Devleti’nde halka mesleki eğitim veren kuruluş loncalar dır. - Osmnalı Devleti’nde esnafı denetleme yetkisi muhtesip adı verilen kişilere aittir. - Osmanlılarda hukuk düzeni ikili bir karaktere sahiptir. a Şeri hukuk , b Örfi hukuk - Osmanlı Devleti’nde toprak sistemi; miri arazi devlete ait topraklar ,mülk arazi şahsa ait topraklar olarak ikiye ayrılmaktadır. - Osmanlı Devleti’nde devlete ait toprakların bir kısmının kamu görevlilerine dirlik olarak verilmesinin amacı devlete yapılan hizmetleri karşılamaktır. - Ticaret yolları üzerinde taşımacılık yapan kişilere Mekkari Taifesi denir. - Osmanlı Devleti’nde ilk düzenli ordu Yaya ve Müsellem adıyla Orhan Bey Dönemi’nde oluşturulmuştur. - Voynuk, martolos ve cerahor Osmanlı’nın ordu teşkilatında yer alan Hristiyan askerlerdir. - Devşirme sürekli ve düzenli olarak devlet adamı ve asker ihtiyacını karşılamaya dönük bir uygulamadır. - Cülus bahşişi padişah tahta çıktığında kapıkullarına dağıtılan bahşiştir. - Osmanlı kara ordusu; kapıkulu askerleri, eyalet askerleri ve yardımcı kuvvetler olarak üçe ayrılır. - Osmanlı tarihinde Yeniçer Ocağı, II. Mahmut tarafından 1826 yılında kaldırılmış, bu olaya tarihte Vakay-ı Hayriye Hayırlı Olay denilmiştir. - Osmanlı Devleti’nde ilk tersane Orhan Bey zamanında Karamürsel’de kurulmuştur. İlk büyük tersane ise Yıldırım Bayezit tarafından Gelibolu’da kurulmuştur. - Osmanlı Devleti’nde donanma komutanına kaptanıderya, donanma askerine levent adı verilir. - Osmanlı donanma İnebahtı, Çeşme, Navarin ve Sinop’ta yakılmıştır. - Osmanlı Devleti’nde eğitimin temeli medreselerdir. İlk Osmanlı Medresesi Orhan Bey Dönemi’nde İznik’te açılmıştır. - Osmanlı’da ilk müderris Davud-ı Kayseri dir. - Medrese öğrencilerine suhte, softa, danişmend denir. - Enderun Osmanlılarda önceleri Hristiyan çocuklarının alındığı daha sonra Müslüman çocukların da alındığı devlet adamı yetiştiren okuldur. - Darülfünun, Tanzimat Dönemi’nde açılan üniversite niteliğindeki okuldur. - Osmanlı Devleti’nde külliye; sebil, cami, kütüphane ve medreselerin de yer aldığı yapı topluluğudur. - Osmanlı Devleti’nde dini kitapların matbaada basılmasını geciktiren en önemli faktör hattatların işsiz kalma korkusudur. -XIX. Yüzyılda Itri, XIX. Yüzyılda ise Dede Efendi en ünlü müzisyenler arasında yer alır. -XIX. Yüzyıldan itibaren askeri okullara resim dersi konmuştur. En önemli ressamlar arasında Şeker Ahmet Paşa ile Osman Hamdi Bey yer alır. - Osmanlı minyatür sanatında konular ayrıntılarıyla çizilmiş, manzara ve çiçek resimlerine yer verilmiş insan figürlerinin büyüklüğü kişilerin mevkileriyle orantılı olarak yer almıştır. - Osmanlı Devleti’inde önemli saraylar arasında yer alan Dolmabahçe, Beylerbeyi, Yıldız ve Çırağan Sarayları’nın yapım tarzında Batı etkisi açık bir şekilde görülürken, Topkapı Sarayı’nda Batı etkisi yoktur. - Osmanlı Devleti’nin Yükselme Dönemi’nde; pamuklu dokumalar Batı Anadolu’da, yünlü dokumalar Kastamoonu yöresinde, çuha dokumacılığı İstabul ve Selanik’te, gümüş madeni Gümüşhane ve Amasya’da, bakır madeni Ergani ve Murgul’da, demir madeni Divriği’de, tahıl üretimi Edirne ve Konya’da geliştirilmiştir. -Kadı ve müderris atamalarından sorumlu olan Düvanıhümayun üyesi kazasker dir. - Osmanlıda padişahın erkek çocuklarına çelebi, şehzade ve efendi denilmiştir. - Osmanlıda kut anlayışı ve veraset sistemi devam etmiştir. - Osmanlı ordu teşkilatının en kalabalık kısmını tımarlı sipahiler oluşturmuştur. - Serdar-ı Ekrem unvanını Osmanlıda sadrazam, padişahın katılmadığı seferlerde kullanmıştır. - Osmanlı’da bankacılık 19. gelişmiştir. - Osmanlı’da ilk banka Bank-ı Dersaadettir. - Sahn-ı Seman Medreseleri II. Mehmet Dönemi’nde açılmıştır. -İstanbul’un en yüksek mülki amiri Taht Kadısı’dır. - Osmanlıda millet sistemi dine göre belirlenmiştir. OSMANLI DEVLETİ YENİLEŞME VE DEMOKRATİKLEŞME HAREKETLERİ - Osmanlı Devleti’nde Duraklama Dönemi 1579 Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümü ile başlayıp 1699 Karlofça Antlaşması’na kadar süren dönemdir. - XVII. yy. ıslahatlarında Avrupa etkisi yoktur. - XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde merkezi otoritenin zayıflaması iç isyanların ortaya çıkmasında etkili olmuştur. - Duraklama Dönemi’nde ıslahatçı devlet adamları ; I. Ahmet, II. Osman, IV. Murat, Tarhuncu Ahmet Paşa, Kuyucu Murat Paşa ve Köprülü Mehmet Paşa ve Köprülü Fazıl Ahmet Paşa’ dır. -İlk defa saray dışından evlenerek sarayı halka açan Genç Osman dır. - Genç Osman, Yeniçeri Ocağını kaldırmak istediği için öldürülmüştür. - IV. Murat devlet kurumlarında yaşanan bozulmaların nedenini araştırmak amacıyla Koçi Bey ve Katip Çelebi’ ye raporlar hazırlatmıştır. - Modern anlamd ilk denk bütçeyi oluşturan dev adamı Tarhuncu Ahmet Paşadır. - XVII. yüzyıl ıslahatlarında sorunların gerçek nedenlerine inilmemiş, yüzeysel önlemler alınmış, kişilere bağlı gerçekleşmiş, bu yüzden ıslahatlar süreklilik göstermemiştir. - Osmanlı Devleti 1699 Karlofça Antlaşması ile Gerileme Dönemi’ne girmiştir. Dönem politikası kaybettiği yerleri geri almak ve varolan topraklarını korumak olmuştur. - Osmanlı ilk kez Gerileme Dönemi’nde Avrupa’nın üstünlüğünü kabul etmiş, Lale Devri’nde Batılılaşma hareketleri başlamıştır. - Avrupa’da ilk elçilikler III. Ahmet Dönemi’nde açılmıştır. - Osmanlı ülkesinde ilk özel Türk matbaası Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından Lale Devri’nde açılmıştır. -Lale Devri 1730 Patrona Halil İsyanı ile sona ermiştir. -İlk askeri teknik okul olan Hendeshane, I. Mahmut Dönemi’nde açılmıştır. - 18 Batı örnek alınarak Mühendishane-i Bahr-i Hümayun ve Mühendishane-i Berr-i Hümayun açılmıştır. -III. Selim Dönemi ıslahatlarına Nizam-ı Cedit denilmiştir. - Matbaa-i Amire adında ilk devlet matbaası III. Selim zamanında açılmıştır. - Osmanlı Devleti 1792 Yaş Antlaşması ile Dağılma Dönemi’ne girmiştir. - Fransız İhtilali sonucu ortaya çıkan milliyetçilik akımı Osmanlının çok uluslu yapısını olumsuz etkilemiştir. - Osmanlı Devleti’ne karşı ilk isyan eden Sırplar, bağımsızlığı ilk kazanan ise Yunanlılar olmuştur. -XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde ıslahatlar Osmanlıcılık fikir akımı doğrultusunda yapılmıştır. - Osmanlı Devleti’nde yapılan ıslahatların önünde büyük bir engel teşkil eden Yeniçeriler, Dönemi’nde kaldırılmıştır. -II. Mahmut Dönemi’nde yapılan ıslahatlar, Batılılaşma yönünde yapılan en köklü yenilikler özelliği taşımaktadır. - Ayanlarla imzalanan Senediittifak belgesi ile ilk kez II. Mahmut Dönemi’nde padişahın yetkileri kısıtlanmıştır. -XIX. Yüzyılda milliyetçilik akımının etkisini engelleyebilmek için azınlıklara bir takım hakların verildiği Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Kanunuesasi ilan edilmiştir. - Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti’nde ilk kez hukuk üstünlüğü kabul edilmiştir. - Azınlıklara verilen haklar Islahat Fermanı 1856 ile genişletilmiştir. - Türk tarihinde halk ilk kez I. Meşrutiyet’in ilanıyla yönetime ortak olmuştur. - Türk tarihinin ilk anayasası Kanunuesasi’ dir. Kanunuesasi’nin kabulüyle anayasal düzene geçilmiştir. - Tanzimat Dönemi 1839-1876 ikilikler eğitim-hukuk dönemi olarak da değerlendirilebilir. -I. Meşrutiyet Dönemi’nde siyasi parti kurulmamıştır. - Osmanlı’da çok partili hayata geçiş Dönemi’ ndedir. - Türk demokrasi tarihinin ilk siyasi oluşumu İttihat ve Terakki Cemiyetidir. - Türk tarihinde rejime karşı çıkan ilk isyan hareketi 31 Mart Olayı dır. - Ermeni sorunu 1878 Berlin Antlaşması’yla uluslararası statü kazanmıştır. - Abdülmecit ve Abdülaziz Tanzimat Dönemi padişahlarıdır. - Osmanlı Devleti Muharrem Kararnamesi yle borçlarını ödeyemeyeceğini ilan etmiştir. - 1881’de Avrupalı devletler tarafından Düyunu Umumiye İdaresi kurulmuştur. - Sömürgecilik doğrultusunda Cezayir, Tunus, Mısır ve Trablusgarp Osmanlının elinden çıkmıştır. - Milliyetçilik akımı doğrultusunda Yunanistan, Sırbistan, Romanya, Karadağ, Bulgaristan ve Arnavutluk bağımsızlıklarını kazanarak Osmanlı Devleti’nden ayrılmıştır. - 19. Osmanlı ekonomisine Balta Limanı Antlaşması büyük darbe indirmiştir. - Osmanlı’da müzecilik çalışmaları İstibdat Dönemi’nde Osman Hamdi Bey tarafından başlatılmıştır. -I. Meşrutiyet’in ilanında Jön Türkler Genç Osmanlılar, II. Meşrutiyet’in ilanında İttihat ve Terakki Cemiyeti etkili olmuştur. - Osmanlının Mülteciler sorunundaki politikası 1853-1856 Osmanlı – Rus Savaşı’nda Avrupalı devletlerin Osmanlının yanında yer almasında etkili olmuştur. - Takvim-i Vakayi, II. Mahmut Dönemi’nde çıkartılan ilk resmi gazetedir. - Tercuman-ı Ahval, Tasvir-i Efkar ve Cerede-i Havadis Tanzimat Dönemi özel gazeteleridir. - Tanzimat Fermanı’yla askerlik vatan görevi haline gelmiştir. - Darülmuallimin, Darülfünun, Darülmaarif, Darülmuallimat ; Tanzimat Dönemi’nde açılan eğitim kurumlarıdır. - Sanayi-i Nefise Mektebi, Halkalı Ziraat Mektebi, Baytar Mektebi ; II. Abdülhamit Dönemi’nde açılmıştır. - Osmanlı’da iç borçlanma 18. yy. , dış borçlanma 19. gerçekleşmiştir. - 1789’a kadar çıkan isyanlarda milliyetçilik akımının etkisi yoktur. - Sultan Abdülaziz, Avrupa’ya giden ilk Osmanlı padişahıdır. XX. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ - Trablusgarp Savaşı’nın başlamasında İtalya’nın sömürgeci politikası etkili olmuştur. - Trablusgarp Savaşı’nı sona erdiren antlaşma Uşi Antlaşması antlaşmada On iki Ada, Balkan Savaşı tehdidi nedeniyle geçici bir süre İtalya’ya bırakılmıştır. -I. Balkan Savaşı’nı başlatan devlet Karadağ, savaşa gerekçe gösterilen ulus Arnavutlar, I. Balkan -Savaşı’na katılmayıp II. Balkan Savaşı’nda yer alan devlet Romanya’ dır. -I. Balkan Savaşı’nı sonlandıran antlaşma Londra Antlaşması’ dır. Bu antlaşma ile Osmanlı -Devleti’nin Balkanlardaki egemenliği sona ermiştir. -I. Balkan Savaşı sonunda bağımsızlığını kazanan son Balkan devleti Arnavutluk’tur. - Osmanlı tarihinde İttihat ve Terakki Dönemi’ni etkinleştiren olay Babıali Baskını’ dır. -II. Balkan Savaşı’nı sonlandıran antlaşma Bükreş Antlaşması’ dır. -Balkan Savaşları sonunda Osmanlı Devleti Bulgaristan ile İstanbul Antlaşması’nı, Yunanistan ile Atina Antlaşması’nı ve Sırbistan ile İstanbul Antlaşması’nı imzalamıştır. - Osmanlı Devleti’nde XX. Yüzyılda ülke içindeki Müslüman nüfüsta olağanüstü bir artış gözlenmiştir. Bunun neden kaybedilen yerlenden gelen Müslüman Türk göçleridir. -I. Dünya Savaşı’nın temel nedeni; sömürgeci devletlerin dünya sömürge alanlarını yeniden paylaşma istekleri oluşturur. - Osmanlı Devleti’nin Almanya yanında savaşa katılmakla asıl hedeflediği, kaybettiği yerleri geri almaktır. Eski itibarını yeniden sağlama düşüncesidir. - Osmanlı Devleti’nin savaşa katılması savaş alanının genişlemesine; Kafkas, Kanal, Çanakkale, Irak, Suriye-Filistin, Hicaz-Yemen gibi cephelerin açılmasını da beraberinde getirmiştir. - Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na Almanya’nın yanında katılmasını ısrarla savunan İttihat ve Terakki yönetimidir. -İtilaf Devletleri’nin Osmanlı Devleti’ni paylaşmaya dönük gizli antlaşmalar yapmaları, Yakın Doğu topraklarının ham madde ve Pazar alanı olarak görüldüğünün kanıtıdır. -I. Dünya Savaşı’nda Arapların Osmanlı Devleti’ne karşı İngilizlerle işbirliği yapmaları Arap milliyetçiliğini yansıttığı gibi Osmanlı ülkesinde ümmetçi görüşlerin geçerliliğini yitirdiğinin bir göstergesidir. -Brest Litovsk Antlaşması ile Rusya’nın savaştan çekilmesi sonucu Osmanlı Devleti Kars, Ardahan ve Batum’u Rusya’dan geri almıştır - Mondros Müterakesi’nin imzalanmasında “çoğunluğu Türk olan bölgeler Osmanlı Devleti egemenliğinde kalacak” şeklindeki Wilson ilkesi çok etkili olmuştur. - Osmanlı Devleti Mondros Mütarekesi ile fiilen sona ermiştir. Egemen ve bağımsız devlet olma özelliğini yitirmiştir. - Mondros Mütarekesi’nin askeri hükümleri Osmanlı savunma gücünü sınırlandırmaya, siyasi hükümleri Osmanlıu egemenliğini kısıtlamaya, ekonomik hükümleri ise Osmanlı ülkesini sömürgeleştirmeye yöneliktir. - Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Anadolu’nun yer yer işgali direniş cemiyetlerini kurulmasına yol açılmıştır. - Osmanlı Hükümeti’nin Türklerin can ve mal güvenliğini sağlayamaması Anadolu halkının yönetime olan güvenini sarsmıştır. - I. Dünya Savaşı’ndan sonra Avusturya – Macaristan, Osmanlı gibi imparatorluklar çökmüş, bu topraklarda yeni devletler kurulmuştur. -“Türklerin çoğunlukta oldukları topraklar üzerinde bir bağımsız Türk devleti kurulabileceği” sözüne rağmen İtilaf Devletleri’nin Anadolu’yu yer yer işgal etmeleri tutarsız olduklarına bir kanıttır. - Paris Konferansı, savaş galiplerinin yenilen devletlere kabul ettirecekleri koşulları belirlemek amacıyla toplanmıştır. -İzmir’in Yunanistan’a verilmesine Paris Barış Konferansı’nda karar verilmiştir. -İzmir’in işgali sonucunda ulusal bilinç uynamış Kuvayımilliye oluşturulmuş, Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri düzenlenmiş ve Batı Cephesi kurulmuştur. - Rum azınlık cemiyetlerine karşı, Batı’da İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, İzmir Redd-i İlhak Cemiyeti ve Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Karadeniz’de ise Trabzon Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurulmuştur. - Ermeni cemiyetlerine karşı ise Doğu’da Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Çukurova’ da ise Kilikyalılar Cemiyeti kurulmuştur. - Mondros Ateşkesi’ni Osmanlı Devleti adına Rauf Orbay imzalamıştır. -Hınçak, Taşnak gibi cemiyetler Ermeniler tarafından kurulan zararlı cemiyetlerdir. - Mavri Mira, Etnik-i Eterya, Kordos, Pontus Rum, Muhacirin Komisyonu, Yunan Kızılhaçı; Rumlar tarafından kurulan zararlı cemiyetlerdir. - Yararlı cemiyetlerin kurulmasında Mustafa Kemal Paşa’nın etkisi yoktur. - Mustafa Kemal Paşa , Trablusgarp Savaşı’nda Derne ve Tobruk’ta sömürgeciliğe karşı mücadele etmiştir. - Mustafa Kemal Paşa, I. Dünya Savaşı’nda sırasıyla Çanakkale, Kafkas ve Suriye-Filistin cephelerinde mücadele etmiştir. -I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti Kafkas ve Kanal cephelerini açmıştır. Bu cepheler aynı zamanda taarruz cepheleridir. - Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’nda sadece Çanakkale Cephesi’nde başarılı olmuştur. - Sevr Antlaşması, Osmanlı Devleti’nde Saltanat Şurası tarafından onaylanmıştır. - Kuvayımilliye tabirini ilk kez kullanan yararlı cemiyet Milli Kongre Cemiyeti dir. - Amiral Bristol Raporu, Türk halkının haklılığını dünya kamuoyuna duyuran ilk uluslararası belgedir. - Kuvay-ı Seyyare, Çerkez Ethem’e bağlı birliklere verilen isimdir. KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMİ - Türk Devrimi’nin hazırlık aşamasında olarak da nitelendirilen Kongreler Dönemi belli bir amaç etrafında örgütlenmenin sürecini ifade eder. - Mustafa Kemal’in 9. Ordu Müfettişi olarak resmi görevi; Karadeniz Bölgesi’nde asayişi sağlamaktı. - Milli Mücadele Hazırlık Dönemi’nin ilk genelgesi olan Havza Bildirgesi’nin temel amacı halkta başlayan ulusal bilinci işgallere karşı tepkiye dönüşmektedir. - Mustafa Kemal’in Havza Genelgesi’ni yetki sahası dışındaki yerlere de göndermesi, yetkilerini aşması olarak değerlendirilmiştir. Bu durum Mustafa Kemal’in İstanbul’a geri çağrılmasına yol açmıştır. - Amasya Genelgesi’nin önemi, Kurtuluş Savaşı’nın amacını , gerekçesini ve yöntemini belirlemesidir. Savaşın temel gerekçesi vatanın bütünlüğünün ve milletin bağımsızlığının tehlikede oluşudur. Temel amacı milli bağımsızlıktır. Yöntemi ise milli irade ve güçtür. - Amasya Genelgesi’nde yer alan “Ulusun geleceğini yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır.” Hükmü; yönetim şeklinin değiştirileceğini, ulus egemenliğine dayalı bir devletin kurulacağını gösterir. - Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi sonrası resmi görevinden ayrılmıştır. - Erzurum Kongresi’nin bölgesel toplandığı halde ulusal kararlar almasında Mustafa Kemal’in düşüncelerinin kongreye hakim olması önemli bir yer tutar. -Kurtuluş Savaşı Örgütlenme Dönemi’nde Amasya Genelgesi kararlarını uygulamakta ordu ileri gelenleri, Erzurum ve Sivas Kongreleri kararlarını uygulamakta Temsil Kurulu görevlendirilmiştir. -“İstanbul Anadolu’ya hakim değil, tabi olmak mecburiyetindedir.” Anlayışı asıl gücün Anadolu hareketi olduğunu gösterir. - Amasya Görüşmesi, Temsil Heyeti ile İstanbul Hükümetinin yakınlaştığının bir kanıtıdır. - Mustafa Kemal ulusal güçleri birleştirmek amacıyla öncelikle yeni bir meclisin kurulmasına ağırlık vermiştir. - Son Osmanlı Mebusan Meclisinin dağıtılması TBMM’nin açılmasına ortam hazırlamıştır. -I. TBMM’nin temel hedefi bağımsızlık mücadelesini başarıyla sonuçlandırmaktır. - Osmanlı Mebusan Meclisi ile TBMM arasındaki temel fark; Mebusan Meclisi padişah iradesini reddetmezken TBMM iktidarın kendisinde olduğunu ifade ederek ihtilalci yönünü ortaya koyar. -I. TBMM Dönemi’nde Meclis Hükümeti Sistemi uygulanmıştır. Bu sistem Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte yerini Kabine Sistemi’ne bırakacaktır. - Yasama, yürütme yetkilerine TBMM’nin sahip olması Anadolu’da iktidarın artık padişahta değil, TBMM’de olduğunu gösterir. - Ahmet Anzavur, Kuvay-ı İnzibatiye, Milli Aşireti, Çopu Musa, Çapanoğlu, Koçgiri, Delibaş Mehmet Milli Mücadeleye karşı isyan etmiştir. -I. TBMM üyeleri arasında temel görüş birliği bağımsızlığın sağlanması noktasında temel görüş ayrılığı ise saltanat ve hilafet makamlarının geleceği konusunda yoğunlaşır. - TBMM’nin ilk olarak bütçe komisyonu oluşturması, ekonomik alanın savaş koşullarında çok önemli olduğunun göstergesidir. - TBMM’nin Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nu hazırlaması yasama yetkisini, İstiklal Mahkemelerini kurması yargı yetkisini hükümet oluşturması yürütme yetkisini kullandığına kanıttır. - TBMM’nin açılması ulusal devletin kurulduğunun ve mevcut Osmanlı yönetiminin belirgin biçimde yok sayıldığının kanıtıdır. -İlk TBMM güçler birliği sistemini benimseyerek tüm yetkileri kendisinde toplamıştır. - TBMM’ye karşı çıkarılan ayaklanmaların İstanbul Hükümettince desteklenmesi ulusal egemenlik amacını, İtilaf Devletleri’nce desteklenmesi ise ululsal bağımsızlık amacını engellemeye yöneliktir. - Kuvayımilliye birliklerinin isyan etmeleri düzenli ordunun kurulmasına yönelik tepkiden kaynaklanmıştır. -Hıyanet-i Vataniye Kanunu ile TBMM otoritesini sürdürmek; otoriterisine karşı gelenler cezalandırmak ve ayaklanmaları önlemek hedeflenmiştir. -Sivas Kongresi’nden sonra halkı bilgilendirmek ve bilinçlendirmek amacıyla İradeyi Milliye gazetesi çıkarılmıştır. - Manda ve himaye ilk kez Erzurum Kongresi’ nde, kesin olarak ise Sivas Kongresi’nde reddedilmşitir. - Temsil Heyeti Ankara’ya geldikten sonra Milli Mücadele’nin yarı resmi yayın organı olan Hakimiyeti Milliye gazetesi çıkarılmıştır. - Amasya Genelgesi’nde kapitülasyonlar, azınlıklar ve dış borçlarla ilgili hüküm yoktur. - Milli sınırlardan ilk kez Erzurum Kongresi’ nde bahsedilmiştir. - Misakımilli’nin oluşmasında Erzurum Kongresi kararları, Sivas Kongresi kararları, Amasya Görüşmeleri kararları ve Son Osmanlı Mebusan Meclisinin çalışmaları etkili olmuştur. - Temsil Heyeti yürütme yetkisini ilk kez Sivas Kongresi’nden sonra Ali Fuat Cebesoy’u Batı Cephesi’ne atayarak kullanmıştır. -I. TBMM ihtilalci, halkçı, kurucu meclis gibi özelliklere sahiptir. -Alemdar, Aydede, Zafer , Ümit, Ferda , İrşad, Selamet, Peyamı Sabah ve Türkçe İstanbul; Milli Mücadele karşıtı yayınlarda bulunmuştur. - TBMM, Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nu çıkararak, İstiklal Mahkemelerini kurarak Anadolu’da otoritesini artırmıştır. KURTULUŞ SAVAŞI MUHABERELER VE ANTLAŞMALAR DÖNEMİ h[ -Kurtuluş Savaşı’nda Türk orduları Doğu’da Ermeni, Güney’de Fransız , Batı’da ise Yunan güçlerine karşı mücadele etmiştir. - TBMM Hükümetinin ilk askeri başarısı sonucunda yaptığı antlaşma Gürcü Antlaşmasıdır. - Ankara’ya ilk büyükelçi gönderen hükümet Gürcistan Hükümeti’ dir. Ermenilern boşalttığı toprakları işgal eden Gürcüler yapılan anlaşmayla Artvin, Ardahan, Batum’u boşaltma kararını kabul etmişlerdir. -Kurtuluş Savaşı’nda Güney Cephesi’nde Fransızlara karşı ilk silahlı direniş Hatay Dörtyol’da başlamıştır. - Güney’de Fransızlara karşı kazanılan başarı ve Batı’da Yunanlılara karşı kazanılan Sakarya Zaferi’nin ardından, Fransızlarla Ankara Antlaşması imzalanmıştır. - Ankara Antlaşması ile Fransa, TBMM’yi tanıyan ilk İtilaf Devleti olmuştur. - Ankara Antlaşması ile Misakımilli’nin güney sınırı Hatay dışından çizilmiştir. - Kurtuluş Savaşı’nda İtalyanlar ile cephe savaşı yaşanmamıştır. Batı’da Yunanlılara karşı kazanılan zaferlerin ardından İtalyanlar işgal ettikleri bölgelerden çekilmiştir. - TBMM’yi tanıyan ilk büyük Avrupa Devleti Sovyet Rusya’dır. - Yeni kurulan düzenli orduların ilk askeri başarısı olan I. İnönü Savaşı’nın sonucunda LondraKonferansı toplanmıştır. - TBMM, Londra Konferansı’na savaş yanlısı olduğu yönündeki propagandayı çürütmek ve Misakımilli’yi dünyaya duyurmak amacıyla katılmıştır. - Eskişehir – Kütahya Savaşları’ nda Türk ordularının ağır yenilgisi ülkede büyük bir paniğe yol açmıştır. Bunun üzerine Mustafa Kemal’e Başkomutanlık yetkisi verilmiştir. - Türk ordusunun ihtiyaçlarını gidermek amacıyla Mustafa Kemal’in Başkomutan sıfatıyla çıkardığı Tekalif-i Milliye Emirleri bir nevi genel seferberlik ilanıdır. - Tekalif-i Milliye Emirleri’nin uygulamasında çıkacak zorlukları aşmak için İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur. - Türkiye’nin doğu sınırının kesinleşmesini sağlayan antlaşma Kars Antlaşması dır. - Sakarya Savaşı Türk ordusunun son savunma savaşıdır. - Mustafa Kemal’in “Ordular ilk hedefiniz Akdenizdir. İleri !” emriyle Büyük Taarruz’da Batı Anadolu düşman işgalinden temizlenmiştir. -Kurtuluş Savaşı’nda Doğu Cephesi Gümrü Antlaşması ile Güney Cephesi Ankara Antlaşması ile Batı Cephesi de Mudanya Ateşkes Antlaşması ile kapanmıştır. - Mudanya Ateşkes’inde TBMM’yi İsmet İnönü temsil etmiştir. - Mudanya Mütakeresi ile savaşsız kurtarılan yerler Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar’ dır. - Saltanatın kaldırılmasını çabuklaştıran gelişme İtilaf Devletleri’nin Lozan Barış Görüşmeleri’ne Osmanlı Hükümetini davet etmesidir. - Saltanatın kaldırılmasıyla Osmanlı Devleti resmen sona ermiştir. - Saltanatın kaldırılması laik devlet yolunda atılan ilk adımdır. - Saltanatla birlikte halifeliğin kaldırılmamasının temel nedeni kamuoyunun böyle bir değişikliğe hazır olmamasıdır. -Lozan Barış Görüşmeleri’nde Türkiye Fransa ile Osmanlı borçları, Türkiye-Suriye sınıırı, yabancı okullar, kapitülasyonlar gibi konularda karşı karşıya gelmiştir. -Lozan Barış Görüşmeleri’nde Türkiye Yunanistan ile Ege adalarınının durumu, Batı Trakya Türkleri sorunu, Patrikhanelerin geleceği, savaş tazminatı, nüfus mübadelesi gibi konularda karşı karşıya gelmiştir. -Lozan Barış Görüşmeleri’nde yalnızca Boğazlar’ı ilgilendiren konularda katılan devletler Bulgaristan ve Sovyet Rusya’ dır. -Lozan Barış Görüşmeleri’nde çözümü sonraya bırakılan konu Türkiye – Irak Musul konusudur. -Lozan Barış Görüşmeleri’nde Türk heyeti kapitülasyonlar ve Ermeni yurdu konularında hiçbir şekilde ödün vermemiştir. -Lozan Barış Antlaşması dış barışın esaslarının belirlenmesi Yeni Türk Devleti’nin tanınması gibi önemli sonuçlar doğuran bir antlaşmadır. -Lozan Barış Antlaşması II. TBMM Dönemi’nde onaylanan bir antlaşmadır. CUMHURİYET DÖNEMİ - Türk devrimi saltanatın cumhuriyete, ümmetten ulusa, kulluktan vatandaşlığa, gelenekten modernizme geçişin öyküsüdür. - Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanını kolaylaştıran siyasal bir devrimdir. - Meclis başkanlığıyla, hükümet başkanlığının birbirinden ayrılması Cumhuriyet’in ilanıyla sağlanmıştır. -Laik devlet düzeninin önündeki en büyük engelin aşılması halifeliğin kaldırılmasıyla sağlanmıştır. - Yeni Türk Devleti’nin ilk partisi Halk Fırkası ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası dır. - Türkiye Cumhuriyeti’nde çok partili hayat denemelerinin başarısızlığa uğramasında; cumhuriyetçilik ve laiklik ilkesine aykırı gelişmelerin yaşanması etkili olmuştur. - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Şeyh Sait İsyanı sonucunda kapatılmıştır. - Şeyh Sait İsyanı, Musul’un elden çıkmasında etkili olmuştur. - Ordunun siyaset yapmasını engellemek amacıyla Erkan-ı Harbiye Vekaleti kaldırılarak Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı kurulmuştur. - Dinin farklı kesimlerce siyasete alet edilmesini önlemek için Şeriye ve Evkaf Vekaleti kaldırılmıştır. - Eğitimin laik, çağdaş ve ulusal nitelikte olması için Tevhid-i Tedrisat Yasası kabul edilmiştir. - Türkçeyi yabancı dillerin baskısından kurtarmak, Türk dilinin zenginliklerini ortaya çıkarmak için Türk Dil Kurumu kurulmuştur. - Türklerin dünya uygarlığına yönelik katkılarını ortaya çıkartmak amacıyla Türk Tarih Kurumu kurulmuştur. - Harf inkılabı, bilim ve teknolojideki ilerlemeler kadar kültür alışverişini hızlandıran önemli bir etkendir. - Patrikhanenin, azınlıkların din işleri dışındaki diğer görevleri Medeni Kanun ile sona ermiştir. - Medeni Kanun ile kadın-erkek eşitliği büyük ölçüde sağlanmıştır. -Kadınlara siyasi hakların verilmesi ise 1930,1933 ve 1934 yıllarında gerçekleşmiştir. - Soyadı Kanunu resmi işleri kolaylaştırma amacına yöneliktir. - Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması, kıyafette değişiklik , Soyadı Kanunu’nun kabulü;takvim, ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değiştirilmesi, haftanın bir gününün resmi tatil yapılması,Türkiye’de toplumsal yaşayışın düzenlenmesi amacına yöneliktir. -İzmir İktisat Kongresi’nde benimsenen liberal kararlar Cumhuriyet Dönemi’nde amacına ulaşamamış, bu yüzden planlı ekonomik kalkınma modeli benimsenerek devletçi bir politika izlenmiştir. - Üretimde kalitenin artırılması ile ilgili yasaların çıkarılması ithal mallarına yönelik gümrük vergilerinin yükseltilmesi yerli ekonominin ülke içindeki payını arttırmaya yöneliktir. -I. Beş Yıllık Sanayi Planı 1933-1937 yıllarını kapsar. II. Beş Yıllık Planı, II. Dünya Savaşı nedeniyle uygulanamamıştır. - Cumhuriyetçilik ilkesinin temel amacı ülkede demokrasinin ve ulusal egemenliğin uygulanmasını sağlamaktır. - Milliyetçilik ilkesinin temel amacı, birlik ve beraberliği sağlamak ve ülke bütünlüğünü korumak ve sürdürmektedir. - Halkçılık ilkesinin temel amacı , toplumsal barışı ve eşitliği sağlamak, sınıf kavgalarını önlemektir. -Laiklik ilkesinin temel amacı, toplumun ilerlemesi ve gelişmesi için çağdışı engellerin ve kuralların kaldırılması, yerine akılcı ve bilimsel kuralların kurulmasını sağlamaktır. - Devletçilik ilkesinin temel amacı, devlet-vatandış ilişkisini güçlendirmek, sermate gereksinimini karşılamak buna bağlı olarak ekonomik kalkınmayı ve sanayileşmeyi gerçekleştirmektedir. -İnkilapçılık ilkesinin temel amacı, modernleşmek ve çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkmak için etkli yaygın ve hızlı reformları gerçekleştirmektir. - Misak-ı İktisadi, İzmir İktisat Kongresi’nde kabul edilmiştir. - Menemen Olayı , Türkiye Cumhuriyeti’yle çok partili hayata geçişin belirli bir süre ertelenmesinde etkili olmuştur. - 1921 Anayasası’nda ilk değişiklik Cumhuriyet’in ilanıyla gerçekleşmiştir. - Atatürk ilkeleri 1937 yılında Anayasa’ya girmiştir. - Harf inkilabından sonra okuryazar oranını artırmak amacıyla 1928’de Millet Mektepleri açılmıştır. - Mecelle, 1926’da kabul edilen Medeni Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır. - Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk özel bankası Türkiye İş Bankası’ dır. - Cumhuriyet Dönemi’nde özel girişimleri desteklemek amacıyla 1927 yılında Teşvik-i Sanayi Kanunu çıkarılmıştır. - Atatürk Dönemi’nde Sanayi ve Maadin , Emlak ve Eytam, Sümerbank, Etibank, Denizbank ve Halkbank gibi bankalar da kurulmuştur. - 1924 Anayasa’sında özellikle 1928 ve 1937 yıllarında yapılan değişiklikler anayasanın laikleşmesi açısından önemlidir. ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI - Atatürk Dönemi dış politikasının temel ilkesi “Yurtta sulh, cihanda sulh” prensibidir. - Mustafa Kemal’e göre yabancı sermaye ülkemizi ele geçirme amacı taşımamalı ve bu sermayenin istila emeli olmamalıdır. Bu görüş emperyalizme karşı çıkışın açık bir kanıtıdır. - Cumhuriyet Dönemi dış politikasında 1923-1932 yılları arası Lozan’dan kalan problemlerin çözümü için uğraşılmıştır. -Lozan’dan sonra; Boğazlar ve Hatay sorunu Türkiye’nin lehine, Musul sorunu ise Türkiye’nin aleyhine çözülmüştür. - Cumhuriyet Dönemi’nde Fransa ile Suriye sınırı, Osmanlı borçları, yabancı okullar, Bozkurt – Lotus, Adana-Mersin demir yolları problem olmuştur. - Nüfus Mübadelesi ve Patrikhane , Yunanistan ile aramızda sorun olmuştur. - Türkiye 1932 yılında Milletler Cemiyeti’ne üye olmuştur. - Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye’nin boğazlar üzerindeki egemenliği kesinleşmiştir. - 1933’ten sonra Almanya ile İtalya’nın güçlenmesi Balkan devletleri arasında birleşme eğilimini ortaya çıkarmıştır. - Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya’nın bir araya gelmesiyle 1934’te Balkan Antantı imzalanmıştır. -İtalya’nın yayılmacı politikası sebebiyle 1936’da Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve İngiltere tarafından Akdeniz Paktı oluşturulmuştur. -İtalya’nın Akdeniz ve Orta Doğu’ya yönelik saldırgan tutumu nedeniyle Türkiye, İran, Irak ve Afganistan bir araya gelerek 1937’de Sadabat Paktı nı imzalamıştır. - Cumhuriyet Dönemi dış politikasında sorun olan Hatay meselesi Atatürk’ün sağlığında çözülemeyen bir konu olmuştur. Hatay 1939 yılında anavatana katılmıştır. - On İki Ada’nın silahlandırılması Atatürk Dönemi’nde İtalya ya sorun teşkil etmiştir. - Türkiye Atatürk Dönemi’nde Briand Kellogg Paktı, Litvinov Paktı, Milletler Cemiyeti, Balkan Antantı, Akdeniz Paktı, Nyon Konferansı ve Sadabat Paktı’ na katılmıştır. - Atatürk’ün “şahsi meselem” olarak nitelendirdiği sorun Hatay Sorunu dur. - Bulgaristan Ege Denizi’ne inme ve Dobruca yı Romanya’dan geri alma politikası izlediği için Balkan Antantına katılmamıştır. - Suriye, Türkiye ve Irak ile sınır problemleri yaşadığı için Sadabat Paktı’na katılmamıştır. - Musul, nüfus mübadelesi, Patrikhane, Hatay ve Bozkurt – Lotus Olayı gibi sorunlar Milletle Cemiyetine taşınmıştır. ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ - Almanya’da 1930’lu yıllarda Hitler tarafından kurulan ve Alman ırkının üstünlüğünü savunan partinin adı Nazi dir. - Almanya’da 1930’lu yıllarda iktidara gelip Alman ırkının üstünlüğünü savunan ve II. Dünya Savaşı’nın çıkmasında etkisi büyük olan devlet adamı Hitler dir. - Albert Einstein tarafından 1905’te “Hareketli cisimlerin elektrodinamiği üzerine” geliştirilenteori İzafiyet tir. -İki savaş arası dönemde ortaya çıkan, en önemli temsilcisi Salvador Dali olan sanat akımı Sürrealizm’ dir. - 1922’den II. Dünya Savaşı sonralarına kadar İtalya’yı yöneten liderin adı Mussolini dir. -II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’de kırsal kesimde kurulan eğitim kurumlarının genel adı Köy Enstitüleri dir. - Almanya’nın Fransa’yı işgalinden sonra Almanya’ya karşı yapılan mücadelede liderlik yapan kişi De Gaulle dir. - Ulusal, etnik, ırksal veya dini bir grubu kısmen veya tamamen ortadan kaldırmak amacıyla yapılan insan hakları ihlali Soykırım dır. SORULMASI MUHTEMEL 100 ALTIN TARİH HAP BİLGİ Türk adının ilk geçtiği devlet ÇİN. Türkiye adı ilk kez Bizans kaynaklarında geçer. Türk adının Çin kaynaklarındaki anlamı MİĞFER. Kaşgarlı Mahmut’a göre Türk adının anlamı OLGUNLUK ÇAĞI. Tarihte bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti ASYA HUN. Museviliği kabul eden ilk ve tek Türk devleti HAZARLAR. İstanbul’u kuşatan ilk Türk devleti AVARLAR. Orta Asya’da kurulan son Türk devleti KIRGIZLAR. Mısır’da kurulan ilk Türk devleti TOLUNOĞULLARI. İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devleti KARAHANLILAR İslam ülkelerinin sultanı unvanını alan ALPARSLAN. İlk Türk denizcisi ÇAKA BEY. Kafkasların İslamlaşmasını önleyen Türk devleti HAZARLAR. tarihini başlatan savaş MALAZGİRT SAVAŞI. Kuran-ı Kerimi ilk kez Türkçeye çeviren devlet AKKOYUNLAR. Anadolu’da resmi dili Türkçe ilan eden KARAMANOĞULLARI. Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliği SALTUKLULAR. Kudüs Haçlılardan, Müslüman tarafından HITTIN SAVAŞI ile alınmıştır. Avicienna veya Tıbbın Hükümdarı olarak bilinen kişi İBNİ SİNA. Anadolu’ da siyasi birliği sağlayan ilk devlet ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ. Tarihte bilinen ilk Türk topluluğu İSKİTLER-SAKALAR. İlk Türk bağımsızlık isyanı KÜRŞAD AYAKLANMASI. İlk matbaa, minyatür ve kütüphane UYGURLAR. Avrupa’da kurulan ilk Türk devleti AVRUPA HUN DEVLETİ. Uldız Devleti Tarihte bilinen ilk kadın hükümdar Tomris Hatun İskitler Altın Elbiseli Adam Heykeli, Pazırık Halısı, Hunlara aittir. Almanların Nübelüngen Destanı’nda Yüce Kavimlerin Efendisi Etzel diye söz edilen kişi Attila’dır. Avrupa Hunları ve Bizans arasındaki ilk antlaşma Margus Anlaşması’dır. Kâğıt, matbaa, çinicilik, vitray, minyatür, Fresk; Uygurlar’a aittir. Codex Cumanicus sözlüğü Kıpçaklar’a aittir. İlk semavi dine inanan Musevi Türk Devleti; Hazarlar Oğuzlar - Kıpçak mücadelesini anlatan eser Dede korkut Hikayeleri’dir. İstanbul’u ilk kuşatan Juan Juanlar yani Avarlar’dır. Türklerde sosyal yapı, Oguş, Urug, Boy, Budun, İl şeklindedir. İlk Türk medresesi Karahanlılar’a ait Semerkant Tabgaç Han Medresesi’dir. Kaşgarlı Mahmud'un Divanı Lügatit Türk eserinde ilk dünya haritası vardır. Abbasi Halifesi Ebul Kasım Abdullah'a göndermiştir. Kaşgarlı Mahmut Türk kelimesini olgunlaşma olarak ifade eder. Sultan ve padişah unvanlarını ilk defa Gazneliler kullanmıştır. Selahaddin Eyyubi, Hıttin Savaşında Kudüs’ü haçlılardan almıştır. Memlükler, tarihte Moğolları durduran tek devlettir. Aynı Calut Savaşı Anadolu’nun ilk medresesi Yağıbasan Medresesi Danişmentlilerindir. II. Kılıçarslan Miryokefalon savaşında, Bizans’ı yenerek Anadolu’yu kesin Türk yurdu yapmıştır. Kayseri’deki Gevher Nesibe Şifahanesi Anadolu’nun ilk hastanesidir. Sahnı Seman medreselerini Fatih Sultan Mehmet döneminde açılmıştır. Medrese bölümlerine Sahn denir. Hadimül Haremeyn unvanı, Yavuz Sultan Selim’e aittir. Osmanlının batıda üstünlüğünü kaybettiği ve Lale Devri’nin başlangıcı olan anlaşma Pasarofça Ant. dır. 18. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin Avrupa’nın açık pazarı olması Balta Limanı Ant. dır. Mustafa Kemal'in emperyalizme karşı ilk savaşı Trablusgarb’dır. Balkan Savaşları sırasında Hamidiye Kahramanı’ Rauf Orbay’dır. Balkan Savaşlarında kaybedilen yerler; Batı Trakya, Makedonya, Arnavutluk, Ege Adaları fiilen kaybedildi. Girit ise resmen kaybedildi. Irak Cephesinde Kutül Amare kahramanı Halil Kut Paşa'dır. Mustafa Kemal'in en son görev yaptığı cephe Suriye Cephesidir. Burada Yıldırım Orduları Grup Komutanıdır. Mondros imzalandığı sırada Osmanlı Hükümeti başkanı Ahmet İzzet Paşa’dır. Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi’nden sonra askerlik ve müfettişlik görevlerinden istifa etti. İstiklal Marşı ilk defa Açıksöz Gazetesi’nde yayınlandı. Amasya Görüşmeleri’ne İstanbul Hükümeti adına Salih Paşa katıldı. TBMM'ye karşı çıkan isyanlara karşı Hıyaneti Vataniye Kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunla ilk defa İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur. Maarif Eğitim Kongresi Kütahya Eskişehir sırasında toplanmıştır. Lozan'ı, I. TBMM imzalamış, II. TBMM onaylamıştır. Halifeliğin kaldırıldığı gün Tevhidi Tedrisat Kanunu ile Türkiye’deki bütün okullar MEB'e bağlandı. Egede iki geminin çarpışması olayı Bozkurt Lotus olayıdır. Bu konuda Türkiye’yi Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt temsil etmiş ve hukuka Mülkilik - Ülkesellik tabirini ekletmiştir. Kadınlara bütün siyasi haklar 1934'te verilmiş ancak kadınlar 1935 seçimlerinde meclise girmiştir. 17 kadın vekil seçilmiştir. Tevfik Rüştü Aras, 1925-39 arası dışişleri bakanlığı yapmıştır. Atatürk döneminde en uzun süre dış işleri bakanlığı yapan isimdir. Türkiye’yi Montrö’de o temsil etmiştir. Mustafa Kemal, Hatay konusunda İnönü Hükümeti’ni eleştirmek için Asım Us takma adıyla Kurun Gazetesi’nde yazılar yazmıştır. Nutuk, Mustafa Kemal’in 1919-27 arasını anlattığı eseridir. Mustafa Kemal telif haklarını Türk Hava Kurumuna bırakmıştır. Milli İstiklal Ayaklanması Yusuf Akçura ve Gaspıralı İsmail’in Kırımda Rusya’ya karşı başlattığı bağımsızlık hareketidir. İtalya’nın rejimi Faşizm, izlediği politikaya Bizim Deniz, askerlerine Kara Gömlekliler denir. Almanya’nın rejimi Nazizm, izlediği politikaya Hayat Sahası, askerlerine Kahverengi Gömlekliler denir. Pearl Harbour Baskını Japonya’nın ABD’nin deniz üslerine saldırısıdır. NATO, ABD öncülüğünde SSCB’ye karşı kurulmuş, Türkiye 1952’de üye olmuştur. Merkezi Brüksel’dir. Bağdat Paktı, Irak çekilince dağılmış Ankara’ya taşınarak adı CENTO olmuştur. 10 Kasım 1953’te Atatürk’ün naaşı, Etnoğrafya Müzesi’nden Anıtkabir’e taşınmıştır. Yumuşamanın göstergesi olarak ABD ile SSCB arasında nükleer silahların azaltılması amacıyla yapılan SALT I ve SALT II anlaşmaları kabul edilmektedir. SSCB’nin, Küba’ya ABD’ye karşı füze yerleştirmesi ortaya çıkınca ABD - Rus gerilimi yaşanmış ve Kırmızı Hat denilen gergin görüşmeler yaşanmıştır. Rumların, Kıbrıs’ı Yunanistan’a katma fikrine ENOSİS denir. Bunun için kurdukları örgüte EOKA denir. Pilot Cengiz Topel Kıbrıs davasının ilk şehididir. 1974’te Kıbrıs Barış Harekâtı yapıldı. 1983’te KKTC kuruldu. İlk Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’tır. 7 yorum 1 İSKİTLER Diğer bir ismiyle Sakalar tarihte bilinen ilk Türk boyudur. En önemli hükümdarı Alper Tungadır. Tarih sahnesinde bilinen ilk kadın hükümdar olan Tomris Hatun da İskit Boyuna mensuptur. İskitler madeni işlemede ustalaştıklarından dolayı Bozkırın Kuyumcuları olarak bilinirler. Kadınlardan oluşan Amazon Savaşçıları da yine bu dönemdedir. 2 TÜRGİŞLER Emevilerle yaptıkları savaşlar sonucunda Arapların Orta Asya’ya yayılmasını engellediler. Türgiş hükümdarı olan Baga Tarkan kendi adına para bastıran ilk Türk hükümdar olmuştur. Kargurlar son verdi. 3 ASYA HUN DEVLETİ Teoman tarafından bütün Türk boylarını tek çatı altında toplanılmasıyla kurulan ilk Türk devletidir. En önemli hükümdarı Metehandır. Ayrıca ordu için ilk defa onlu sistemi geliştirip kullanmışlardır. Metehan dönemi Hunlar’ın en güçlü zamanıdır. Metehan ikili teşkilatı kurmuştur. İkili teşkilata göre ülkenin doğusunu Kağan batısını Yabgu yönetirdi. 4 AVRUPA HUN DEVLETİ Balamir tarafından Avrupa’da kurulmuştur. Avrupa’da kurulan ilk Türk devletidir. En önemli hükümdarı Atilladır. Atilla Tanrı’nın Kırbacı olarak bilinir. Margus Anlaşması ile Bizansı vergiye bağlamıştır. 5 GÖKTÜRKLER Türk adıyla kurulan ilk Türk devletidir. Ülke prensler arasında paylaşılmıştır. Ülkenin Doğusunu Bumin Kağan Batısını İstemi Yabgu yönetti. Batı Türkistan’ın Türkleşmesini sağladılar. 6 GÖKTÜRKLER KUTLUKLAR Kutluk Kağan tarafından kuruldu. En parlak dönemi Bilge Kağan dönemidir. Bu dönemde Orhun Yazıtları yaptırılmıştır. Uygur, Basmil ve Karluk toplulukları yıkılmıştır. 7 UYGURLAR Yerleşik hayata geçen ve şehir kuran ilk Türk Devletidir. Tarım ile uğraşmışlardır. Mimari eser bırakmışlardır. Mabet Mani dinini benimsemişlerdir. Kağıt ve matbaayı kullanan ilk Türk devletidir. Uygur alfabeleri vardır. 18 harf DİĞER TÜRK DEVLETLERİ 1 AVARLAR 560-805 Göktürkler’e yenildikten sonra Romanya’ya göç ederek devlet kurdurlar. 200 yıldan fazla Avrupa’nın büyük bir kısmına sahip oldu. Slav toplulukların bugünkü askeri teşkilatlarının oluşmasında etkili oldular. Tarihte İstanbul’a adım atan ilk Türk devletidir. Sasanilerle birleşerek İstanbul’u iki kez kuşatmışlardır. Fraglar tarafından yıkılmışlardır. 2 BULGARLAR Avarların tarafından yıkılmasıyla 6. yüzyıl sonlarına doğru güçlenen Bulgarlar Kıbrat yönetiminde büyük Bulgar Devletini kurdular. 3 HAZARLAR 630-968 Hazarlar İtil ve Dan ırmakları çevresine hakim oldular. Yahudiliği benimseyen tek Türk konusunda hoşgörülü olmuşlardır. Müslüman Araplarla savaşan ilk Türk devletidir. Hz. Ömer zamanında müslüman arap ordularının ilerleyişini durdurdular. Rusları etkileyerek devlet ve ordu teşkilatı yönüyle Ruslara örnek olmuştur. Peçeneklerin saldırılarıyla yıpranan Hazarlar Rus saldırıları sonucuyla yıkılmıştır 4 PEÇENEKLER Seyhun nehri ile Aral gölü kıyılarında yaşarken Oğuzların baskılarıyla karadenizin kuzeyine geldiler. Oymaklar halinde yaşamışlar devlet kuramamışlardır. Malazgirt savaşından Bizans ordusundan Büyük Selçuklu tarafından geçerek Selçuklulara yardım etmiştir. 5 KIPÇAKLAR KUMANLAR 1250-1050-1239 Macarista’a göç eden kıpçak toplulukları Hristanlığı kabul ederek Türklüklerini kaybettiler. Oğuzlarla yaptıkları mücadelelerle Dede Korkut hikayelerine konu olmuşlardır. 6 SABİRLER ŞABARLAR Avarların baskısı sonucunda Kafkasya’nın kuzeyine yerleştiler. Günümüzdeki Sibirya ismi Sabirlerden gelmektedir. 7 OĞUZLAR Türk milletinin en kalabalık ve tarihte hem siyaset hem de uygarlık konusunda en büyük rolü oynayan koludur. Topluca islamiyeti kabul etmişlerdir. Selçuklular, Osmanlılar ve bir çok beylik Oğuzlar tarafından kurulmuştur. 8 BAŞKIRTLAR BOŞKURTLAR Günümüzde Rusya’ya bağlı olarak özel bir şekilde varlıklarını sürdürmüşlerdir. 9 KİMEKLER 8. yüzyılın başlarına kadar Altay dağları ile İltiş nehirleri arasında Köktürkler’e bağlı olarak yaşadılar. Son olarak Kıpçaklar’ın hakimiyetine girdiler. 10 KIRGIZLAR Uygurlar’a son vererek Ötüken’de devlet kurdular. Rus egemenliğine giren Kırgızlar 1991 yılında Sovyet Rusya’nın dağılmasıyla bağımsızlıklarını kazandılar. beyitten oluşan Manas Destanı Kırgızlar tarafından yazılmıştır. Bu destanı Kırgızlar müslüman olduklarında yazmışlardır. 11 KARLUGLAR Talas savaşında arapların yanında yer alarak Çin’in yenilmesinde etkili oldular. Bu savaş sonucunda Karluglar topluca islamiyeti kabul etmişlerdir. İlk Türk islam devleti olan Karahanlılar’ın kurulmasında etkili oldular “İLK TÜRK DEVLETLERİ” hakkında 7 yorum Harika olmuş çok yardımcı oldu Eskiden sınavdan puan olarak 5 alıyordum şimdi not olarak 5 alıyorum teşekkürler kpss notları Kim hazırlamışsa eline sağlık Ellerinize sağlık çok sağolun yardımlarınız için Yorumunuz için teşekkürler 🙂 Hocam Oğuzlar Bizans’ta paralı askerlik yaptı mı gerçekten? Bizansta paralı asker olan Türkler PUK kodudur. P eçenek U zlar K ıpçaklar Taraf değiştiren iki boy vardır; Peçenekler ve Uzlar oğuzlar. Hata giderilerek yazı güncellenmiştir. Yorumunuz için teşekkürler 🙂 Bir cevap yazın Türkler Anayurt olarak Orta Asya'yı yurt edinmişlerdir. Daha sonra Türkistan olarak da bilinen Orta Asya'dan Türk göçleri başlamıştır. Bu göçler, Asya, Avrupa ve Afrika'nın değişik bölgelerine Türk doğru olmuştur. İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası İlk ve orta çağlarda görülen Türk göçlerinin nedenleri arasında iklim değişikliği, sürekli bağımsız yaşama duygusu, hakimiyet olgusunun var oluşu, nüfusun artması, ekonomik sıkıntılar ve fetih bulunmaktadır. Bu göç eğiliminin sonrası Türk kültürü dünya üzerine yayılmış yeni devletler kurulmuştur. Çok sayıda devlet kurulması ile coğrafi tarihin değişmesinde, devlet yönetiminde ve askeri teşkilatlanmalarda örnekler oluşmuştur. Bazı kavimler ise milli benliklerini kaybetmişlerdir İlk Türk devletleri İskitler, ilk Türk topluluğu olarak bilinmektedir. Batıya başlayan göç sonucunda Tuna nehrine kadar gelmişlerdir. Alp Er Tunga ve Şu destanları İskitlerin sözlü edebiyat eserlerini oluşturur. Ayrıca, Balbal adı verilen Mezar taşları da ilk örnekleridir. Asya Hun Devletleri, Türklerin kurmuş olduğu ilk büyük devletlerdendir. Hun Devleti önce Teoman sonra Metehan tarafından yönetilmiştir. Ötüken'de kurulan bu devlet ile Çinliler arasında büyük bir mücadele yaşanmıştır. Türklerin ilk siyasi birliği bu devlet zamanında sağlanmıştır. Tarihte ilk düzenli ordu Metehan döneminde kurulmuştur. İpek Yolu'nun tüm denetimi Türkler eline geçmiştir. Oğuz Kağan Destanı Asya Hun Devleti ile ilgili birçok bilgiler vermektedir. Genel Türk Tarihi Ders Notları 2. KONU* İLK TÜRK DEVLETLERİ HUNLAR BÜYÜK HUN DEVLETİ Tarihte bilinen ilk Türk devleti Hunlardır Asya Hunları. Hun Türkçe’de halk, insan anlamına gelir. Hunlarla ilgili ilk yazılı belge 318’de Çinlilerle yapılan bir antlaşmadır. Hun Türklerinin ana yurdu Orhun- Selenga ırmakları arasındaki Ötüken şehridir. Ötüken kutsal başkent olarak bilinir. Çinliler Hun saldırılarına karşı koymak için Çin Seddi’ni yapmışlardır. *Hunların bilinen ilk hükümdarı Teoman’dır. Teoman’ın en büyük başarısı Orta Asya’daki Türk boşlarını bir bayrak altanda toplamasıdır. Teoman’ın oğlu Mete, babasını öldürerek tahta çıkmıştır. Mete bu gün de dünyada kullanılan onluk askeri sistemi bulmuştur. Mete han Çin’i işgal etmiş ancak Türklerin Çin’e yerleşmesine izin vermemiştir. Bunun sebebi Çin medeniyetinin Türkleri yok etmesini engellemektir. Hun hükümdarlarından Ki-ok’un en büyük hatası Çinli bir prensesle evlenmesidir. Çünkü bu prensesler 1-Türk akınlarını önceden Çin’e haber verdiler 2-Yanlarında getirdikleri hizmetçilerine casusluk yaptırdılar 3-Türk beylerinin arasını açtılar 4-Türkleri lükse ve sefahata alıştırdılar. Sonuçta Hun hükümdarı Hohan-yeh Çin’in hakimiyetine girmek istedi. Ancak kardeşi Çi-çi buna karşı çıktı. Böylece Hun Devleti doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı. Batıyı yöneten Çi-çi’nin iki hatası vardı 1-Kendine bağlı boylara çok sert davrandı. Bu da Türklerle Çinlilerin işbirliği yapmasına sebep oldu. 2-Şehirlerin etrafını surlarla çevreleyerek Türk savunma sistemine ters düşen bir uygulama yaptı. Bu sebeplerle 38’de Batı Hunları yıkıldı. Doğu Hunları kuzey ve güney olarak ikiye ayrıldı. Bu iki topluluk da Çin hakimiyetine girmiştir. KAVİMLER GÖÇÜ Orta Asya’daki hakimiyetlerini kaybeden Hunlar Balamir başkanlığında İtil Volga ırmağının kıyısına kadar geldiler. Bunları gören Barbar kavimler Barbar Romalı olmayan Roma’ya doğru yöneldiler. Bu kavimlerin Türklerden korkarak Batıya doğru göçlerine Kavimler Göçü adı verilir. KAVİMLER GÖÇÜ’NÜN SONUÇLARI 1-Bu olay ilk çağın sonu, orta çağın başlangıcı kabul edildi. 2-Roma İmparatorluğu 395’te doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı. 3-Barbar kavimler Avrupa’da İngiltere, Fransa, İspanya gibi devletler kurdular. 4-Avrupalı krallar güçlerini kaybettiler ve feodalite derebeylik rejimi ortaya çıktı. 5-Avrupa’da kalan Türkler Avrupa Hun Devleti, Avarlar, Bulgaristan ve Macaristan’ı kurdular. AVRUPA HUN DEVLETİ 4. yüzyıl sonlarında Macaristan’da Balamir’in torunu Uldız tarafından kuruldu. Uldız, Bizans’ı devamlı baskı altında tuttu. Cermen kavimleriyle işbirliği yaparak Batı Roma’ya saldırdı. Uldız, “Güneşin battığı yere kadar her yeri zabt edebilirim” sözü ile ünlüdür. Uldız’dan sonra yerine geçen Rua, devleti kardeşleri Muncuk, Oktar ve Aybars ile birlikte yönetti. Rua’dan sonra yerine Muncuk’un oğlu Attila çıktı. ATTİLA DÖNEMİ Attila, amcası Rua’nın yerine tahta çıktı. Devleti kardeşi Bleda ile yönetti. ATTİLLA’NIN SEFERLERİ BİZANS SEFERİ Tarihi 434 Tarafları Avrupa HunlarıX Bizans Sebep Attila Bizans’a sığınan Hun kaçaklarını yakalamak istiyordu. Sonuç Margos Antlaşması ile savaş sona erdi. MARGOS ANTLAŞMASI Tarih Taraflar Maddesi SEFERİ Tarih 441 Taraflar Avrupa Hunları X Bizans Sebep Bizans, Margos Antlaşması şartlarına uymamıştı. Sonuç Bizans, Hunlara verdiği vergiyi artırdı. Önemi Avrupa Hunlarına Balkanların yolu açıldı. SEFERİ Tarih447 TaraflarAvrupa Hunları X Bizans Sebep Bizans vergisini vermiyordu. Sonuç Anatolyos Antlaşması ile savaş sona erdi. ANATOLYOS ANTLAŞMASI Tarih Taraflar Maddesi BATI ROMA GALYA SEFERİ Tarih 451 Taraflar Avrupa Hunları X Romalılar Sebep Roma imparatorunun kız kardeşi Honoria Attila ile evlenmek istemişti. Attila da çeyiz olarak Roma’nın yarısını istedi. Çeyiz verilmeyince Attila sefere çıktı. Sonuç İki ordu da ağır kayıplar vererek geri çekildi. İTALYA SEFERİ Tarih 452 Taraflar Avrupa Hunları X Romalılar Sebep Attila’nın Roma’ya son darbeyi vurmak istemesi Sonuç Papa Attila’ya Roma şehrinde veba salgını olduğunu söyleyince Attila geri çekildi. AKHUNLAR Afganistan’da kurulmuştur. Akhunlar, İpek Yolu’nu ellerinde bulunduruyorlardı. Göktürkler Sasanilerle birleşerek Akhunları yıktılar ve topraklarını aralarında paylaştılar. GÖKTÜRKLER *Tarihte Türk adı ile kurulan ilk Türk devletidir. *Büyük Hun Devleti’nden sonra Orta Asya’da kurulan 2. büyük Türk devletidir. *Orta Asya’daki en geniş topraklara sahip olan Türk devletidir. Bumin Kağan tarafından 552’de Ötüken’de kuruldu. Demircilikle uğraşıyorlardı ve Avarlara silah satıyorlardı. Göktürklerden İstemi Yabgu, Yabgu Batıyı yöneten Türk hakanı bütün hayatını ipek yolunu ele geçirmek için geçirmiştir. İstemi Yabgu önce Sasanilerle birleşerek Akhunları yıktı. Daha sonra Bizans ile anlaşarak Sasanilerin elindeki İpek Yolu’nu ele geçirdi. İstemi Yabgu 568’de ilk kez Orta Asya’dan Bizans’a bir elçi gönderdi. Göktürk hakanı Ta-po Kağan, Budizm’i kabul etti. Kardeşi İşbara bu kararına karşı çıktı. Bunun üzerine Göktürkler doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı. Doğu Göktürkler 630’da Çin’in hakimiyetine girdiler. Aynı yıl Batı Göktürkler de Çin’in hakimiyetini kabul ettiler. DEVLETİ KUTLUK DEVLETİ 682 yılında Kutluk bilge Kağan tarafından Ötüken’de kuruldu. Kutluk Kağan’ın diğer ismi İlteriş Kağan’dır. İlteriş, devleti derleyen ve toparlayan demektir. İlteriş Kağan 47 kez Çin Seddi’ni aştı. Bunun sebebi 1-Çin’de yaşayan esir Türkleri kurtarıp nüfusunu çoğaltmak 2-Çin’den ganimet elde etmek Göktürk Kitabeleri II. Göktürk Devleti’nin kağanı, Bilge Kağan, kardeşi Kültigin Kağan ve baş danışman aygucı Tonyukuk adına dikilmiştir. Bu kitabeler Türk edebiyatının ilk yazılı örnekleridir. UYGURLAR 745 yılında Kutluk Bilge Kül Kadir Han tarafından Ordubalık Karabalgasun şehrinde kuruldu. Çinliler Göktürklere yaptıklarını Uygurlara yapmadılar. Uygurlara farklı bir taktik denediler. Bu da Budizm’in Uygurlar arasında yayılmasıydı. Budizm et yemeyi ve canlı öldürmeyi yasaklıyordu. Böylece Türkler et yemediler ve savşçı özelliklerini kaybettiler. Ayrıca Budizm sebebiyle mabetler yapmaya başladılar ve yerleşik hayata geçtiler. Uygurların Türk tarihindeki önemi ilk kez yerleşik hayata geçen Türk devleti olmalarıdır. Uygurlardan Baga Tarkan ilk kez Türk tarihinde yazılı kanunları çıkarmıştır. Uygurlar ikiye ayrıldılar 1-Kansu Uygurları 2-Doğu Türkistan Uygurları Turfan Uygurları UYGURLARIN TARİHTEKİ ÖNEMİ 1-İlk kez Göktanrı dinini bırakarak Budizm’e geçen Türk topluluğudur. 2-İlk kez yerleşik hayata geçen Türk topluluğudur. 3-Uygurlar okuma yazma bilmeyen Moğolların devlet memuru oldular ve Moğolların Türkleşmesinde büyük rol oynadılar. Moğolların resmi dili Uygurca oldu. Açıköğretim İlk Müslüman Türk Devletleri dersi bir çok açıköğretim bölümünün ortak derslerinden bir tanesidir. “İlk Müslüman Türk Devletleri” dersi 5 kredilik bir ders olup uygulama ve staj bulunmamaktadır. İlk Müslüman Türk Devletleri dersi için öğrenme olanaklarını sizler için oluşturduk, derledik ve hizmetinize sunduk. Önceki yıllara ait çıkmış sorulara, deneme sınavlarına, ders notlarına, ders kitaplarına ve ders videolarına aşağıdaki bağlantılardan erişebilirsiniz. Ayrıca yazının devamında ders ile ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz. Çıkmış sorular eöğrenme portalında yayımlanmakta olup öğrencilerin bizlere göndermesi ile sitemize eklediğimiz online deneme sınavlarından oluşmaktadır. Daha fazla soruya erişebilmek için sizlerde ekampüs sayfanızdan çıkmış soruları tarafımıza BURAYA tıklayarak gönderebilirsiniz. Ders notlarının büyük çoğunluğu öğrenciler tarafından hazırlanmış ve bize gönderilmiştir. Sizlerinde ders çalışırken hazırladığınız ders notları var ise BURAYA tıklayarak bize gönderebilir ve sayfamızdan sizin adınıza paylaşmamızı sağlayabilirsiniz. İlk Müslüman Türk Devletleri dersi için 1 adet arasınav ve 1 adet dönem sonu sınavı yapılmaktadır. Arasınavın %30’u ile Dönemsonu sınavının %70’i alınarak toplanmakta ve sınıfın genel ortalamasına göre harf notu verilmektedir. Ders Adı Ders Kodu Zorunlu/Seçmeli Teori + Uygulama AKTS İlk Müslüman Türk Devletleri TAR110U 0+0 İlk Müslüman Türk Devletleri Ders Çalışma Ortamları Arasınav Soruları için TIKLAYINIZ. Final Soruları için TIKLAYINIZ. DERS NOTLARI DERS KİTAPLARI DERS VİDEOLARI Ölçme ve Değerlendirme Değerlendirme Yöntemi ve Geçme Kriterleri Sayısı Yüzde % Sınav 1 30 Dönem Sonu Sınavı 1 70 Toplam % 100 İlk Müslüman Türk Devletleri Ders İçerikleri Haftalar Konular 1. hafta Türklerin İslamiyeti Kabulü 2. hafta Hadislerde Türkler 3. hafta Türk-Arap ilişkileri 4. hafta İslâmiyetin Türkler arasında yayılışı 5. hafta İslâmı kabul eden ilk Türk devletleri 6. hafta Tulunîler, İhşidîler ve İdil Bulgarları 7. hafta Karahanlılar – Kuruluş Dönemi 8. hafta Karahanlılar – Gelişme Dönemi 9. hafta Karahanlılar – Çöküş Dönemi 10. hafta Karahanlılar – İdarî Teşkilat, Kültür ve Medeniyet 11. hafta Gazneliler Siyasi Tarih 12. hafta Gazneliler Siyasi Tarih 13. hafta Devlet Teşkilâtı 14. hafta Kültür ve Medeniyet 0 Mutlu 0 Üzgün 0 Sinirli 0 Şaşırmış 0 Virüslü

ilk türk devletleri ders notları